CÁC PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ THÀNH TRONG DOANH NGHIỆP

Các phương pháp tính giá thành là căn cứ để doanh nghiệp có thể xác định tất cả khoản chi ra và lợi nhuận cần đạt được trên một sản phẩm. Tuy nhiên, mỗi doanh nghiệp có đặc điểm sản xuất khác nhau nên phương pháp tính giá thành sản phẩm cũng phải linh động sao cho phù hợp nhất. Vậy, có các phương pháp tính giá thành nào cho doanh nghiệp? Cùng GESO tìm hiểu qua bài viết sau nhé!

Giá thành là gì?

Giá thành sản phẩm (tiếng Anh: Product Cost) là phản ánh bằng tiền về tất cả khoản phí phát sinh trong quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm như: hao phí, chi phí lao động, nguyên vật liệu,... 

Bản chất của giá thành sản phẩm được hiểu như sau:

• Giá thành phản ánh chi phí cá biệt để doanh nghiệp có thể sản xuất và xúc tiến tiêu thụ sản phẩm.
• Giữa chi phí và giá thành sản phẩm có nhiều điểm giống và khác nhau. Chi phí sản xuất là đối tượng của giá thành, nhưng không phải tất cả khoản chi trong kỳ đều được tính vào giá sản phẩm.

Các loại giá thành

Có 2 loại giá thành chính là giá thành sản xuất và giá thành tiêu thụ. Ngoài ra, nếu xét trên thời điểm, nguồn số liệu thì còn có giá thành kế hoạch, giá thành định mức và giá thành thực tế.

• Giá thành kế hoạch: Căn cứ chi phí sản xuất và số lượng sản phẩm theo kế hoạch.
• Giá thành thực tế: Dựa trên cơ sở số liệu về chi phí, số lượng sản phẩm phát sinh thực tế trong kỳ.
• Giá thành định mức: Được tính dựa trên cơ sở định mức chi phí phát sinh tại từng thời điểm trong kỳ của kế hoạch. Do đó, giá thành này thường thay đổi để phù hợp với định mức chi phí trong quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm.

Doanh nghiệp có thể nhận định tính hợp lý của kế hoạch sản xuất bằng cách so sánh giá thành thực tế và giá thành định mức. Từ đó, nhà quản lý sản xuất có thể điều chỉnh kế hoạch sản xuất sao cho phù hợp với kế hoạch tổng thể. 

Đối tượng tính giá thành sản phẩm 

Tùy vào các phương pháp tính giá thành và cơ cấu tổ chức doanh nghiệp sản xuất mà đối tượng sẽ khác nhau. Dưới đây là một số đối tượng thường tham gia tính giá thành sản phẩm như:

• Đặc điểm của doanh nghiệp sản xuất và cơ cấu sản phẩm.
• Quy trình công nghệ tham gia vào quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm.
• Công năng của sản phẩm, bán thành phẩm.
• Các yêu cầu về quản lý, thông tin phục vụ cho quá trình ra quyết định.
•  Khả năng, trình độ quản lý, hạch toán của doanh nghiệp sản xuất.

6 Cách tính giá thành sản phẩm

Các phương pháp tính giá thành sản phẩm hiện nay rất đa dạng để đáp ứng với mọi doanh nghiệp sản xuất. Nếu lựa chọn được phương pháp phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn khách quan hơn về giá thành sản phẩm, mang lại lợi nhuận lớn nhất. Hãy cùng GESO tìm hiểu các phương pháp trong phần sau đây.

1. Phương pháp giản đơn (phương pháp trực tiếp)

Tổng giá thành sản xuất = Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ + Chi phí sản xuất trong kỳ - Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ

Phương pháp tính giá thành sản phẩm này được các doanh có quy trình sản xuất đơn giản lựa chọn, vì sự tiện lợi và dễ dàng thực hiện. Các doanh nghiệp áp dụng phương pháp giản đơn thường là:

• Doanh nghiệp có dây chuyền, kỹ thuật sản xuất khép kín.
• Doanh nghiệp có ít dòng sản phẩm, chuyên sản xuất một mặt hàng với số lượng lớn và chu kỳ sản xuất ngắn hạn.
• Các doanh nghiệp sản xuất điện, nước, khai thác,...

2. Phương pháp định mức

Giá thành thực tế sản phẩm = Giá thành kế hoạch hoặc định mức đơn vị sản phẩm từng loại x Tỷ lệ chi phí 

Trong đó, tỷ lệ chi phí bằng bằng thương của tổng giá thành sản xuất thực tế và tổng giá thành sản xuất kế hoạch hoặc định mức các loại sản phẩm. 

Với các doanh nghiệp có quy trình sản xuất ổn định, ít thay đổi thì đây là một trong các phương pháp tính giá thành hiệu quả. Trước khi tính giá thành theo phương pháp định mức thì doanh nghiệp phải xây dựng và quản lý tốt định mức của mình, trình độ tổ chức được đảm bảo, đặc biệt là vị trí kế toán. Ngoài ra, để hạn chế sai số trong phương pháp này thì việc thường xuyên kiểm tra định mức kỹ thuật là rất quan trọng. 

3. Phương pháp hệ số

Giá thành đơn vị sản phẩm tiêu chuẩn = Tổng giá thành của tất cả các loại sản phẩm / Tổng số sản phẩm gốc

Trong đó, tổng giá thành sản xuất sản phẩm là kết quả của phép nhân số sản phẩm tiêu chuẩn với giá thành đơn vị sản phẩm tiêu chuẩn. Số sản phẩm tiêu chuẩn có thể hiểu là tích của số sản phẩm từng loại và hệ số quy định từng loại. 

Phương pháp hệ số phù hợp với những doanh nghiệp có quy trình sản xuất nhiều sản phẩm khác nhau, nhưng có nguyên vật liệu và lực lượng lao động không đổi. Lúc này, chi phí không được tính riêng cho từng loại sản phẩm, mà là tập hợp chung của cả quá trình. Các doanh nghiệp thuộc những lĩnh vực như may mặc, hóa chất, cơ khí, chế tạo,... thường áp dụng phương pháp này.

4. Phương pháp đơn đặt hàng

Giá thành của từng đơn hàng = Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp + Chi phí nhân công trực tiếp + Chi phí sản xuất chung phát sinh

Trong đó, giá thành này được tính từ thời điểm bắt đầu đến khi kết thúc đơn hàng. Trong các phương pháp tính giá thành thì đây là giải pháp hiệu quả cho các doanh nghiệp sản xuất đơn lẻ hoặc theo đơn đặt hàng trước đó.

5. Phương pháp phân bước

Giá thành thành phẩm hoàn thành trong kỳ = Giá thành SP giai đoạn 1 + Giá thành SP giai đoạn 2 + … + Giá thành SP giai đoạn n

Do giá thành được tính theo từng bước nên phương pháp này khá phù hợp với doanh nghiệp có quá trình sản xuất được thực hiện ở nhiều bộ phận khác nhau hoặc giai đoạn công nghệ. Vì thế, trước khi định giá thành sản phẩm cần xác định giá thành phẩm tham gia sản xuất, chế tạo.

Trong các phương pháp tính giá thành sản phẩm thì phương pháp phân bước sẽ là giải pháp tối ưu cho các doanh nghiệp bán thành phẩm hoặc có nhu cầu hạch toán nội bộ giữa các công nghệ sản xuất, chế tạo.

6. Phương pháp loại trừ sản phẩm phụ

Tổng giá thành SP chính = Giá trị SP chính dở dang đầu kỳ + Tổng chi phí phát sinh trong kỳ - Giá trị SP phụ thu hồi ước tính - Giá trị SP chính dở dang cuối kỳ

Phương pháp tính giá thành này phù hợp với những doanh nghiệp sản xuất có thể thu được đồng thời sản phẩm chính và sản phẩm phụ như: sản xuất dầu thô, gỗ,... Do đó, để tính giá thành sản phẩm này, kế toán phải loại trừ giá trị sản phẩm kia trong công thức. 

So sánh các cặp phương pháp tính giá thành sản phẩm 

Ở phần trên, chúng ta đã được tìm hiểu các phương pháp tính giá thành và ứng dụng của chúng. Trong phần này, GESo muốn giúp Quý khách hiểu hơn về các cặp phương pháp có nét tương đồng.

Phương pháp trực tiếp với phương pháp loại trừ sản phẩm phụ

• Giống nhau: Phù hợp với các doanh nghiệp có quy trình sản xuất đơn giản, ít số lượng mặt hàng. Giá thành sản phẩm chính phải loại bỏ những đối tượng không liên quan.

• Khác nhau:

Phương pháp định mức với phương pháp đơn đặt hàng

Phương pháp đơn đặt hàng với phương pháp phân bước

Phương pháp hệ số với phương pháp tỷ lệ (định mức)

• Giống nhau: Được sử dụng phổ biến tại những doanh nghiệp có nhiều sản phẩm chính và không thể theo dõi chi phí từng loại sản phẩm.

• Khác nhau:

Phương pháp trực tiếp với phương pháp hệ số

Phương pháp trực tiếp với phương pháp phân bước

Tự động hóa giá thành sản phẩm với hệ thống SalesUp ERP

Tối ưu giá thành sản phẩm giúp doanh nghiệp sản xuất có thể kiểm soát lợi nhuận của mình tốt hơn. Tuy nhiên, phương pháp thủ công có thể tốn nhiều thời gian, công sức và dễ dẫn đến sai số trong quá trình thực hiện. Do đó, nhiều phần mềm quản trị ra đời để hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện các phương pháp tính giá thành. 

SalesUp ERP là giải pháp quản trị doanh nghiệp nổi bật hiện nay, với nhiều module tiện ích như: quản lý mua hàng, quản lý bán hàng,... Trong đó, module kế toán là điểm đặc biệt khi có thể chạy ngầm trong hầu hết những quy trình hoạt động của doanh nghiệp. Điều này giúp hạch toán kế toán diễn ra dễ dàng và đảm bảo chính xác cao hơn. 

Qua bài viết, Quý khách có thể thấy các phương pháp tính giá thành sẽ phù hợp với cơ cấu của doanh nghiệp sản xuất nhất định. Do đó, để có thể mang lại lợi nhuận lớn nhất cho Quý khách, việc lựa chọn phương pháp tính giá thành rất quan trọng.

Dưới sự phát triển của công nghệ, nhiều phần mềm quản trị doanh nghiệp ra đời để hỗ trợ các phương pháp tính giá thành hiệu quả hơn. Quý khách muốn biết thêm chi tiết về tính năng kế toán trong SalesUp ERP, vui lòng liên hệ với GESO để trải nghiệm thử phần mềm.

• Hotline: 0946 33 43 53 
• Email: htkh@geso.us